Twoje żywienie ma ogromny wpływ na wiele aspektów Twojego zdrowia, w tym na ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, cukrzyca i nowotwory. Wykazano, że dieta ma duży wpływ na powstawanie nowotworów, a wiele produktów spożywczych zawiera korzystne związki, które mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka ich powstawania. Istnieją również badania pokazujące, że wyższe spożycie niektórych pokarmów może być związane z niższym ryzykiem wystąpienia choroby. W tym artykule zagłębimy się w badania i przyjrzymy się 5 produktom spożywczym, które można w prosty sposób włączyć do codziennej diety, a które mogą obniżyć ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe. Zapraszam do krótkiej lektury.
autorka tekstu:
dietetyk kliniczny, mgr Adrianna Bojarczuk
1. Brokuły
Brokuły zawierają związek o nazwie sulforafan, który w przyrodzie znajduje się właśnie w warzywach krzyżowych (jak np. brokuły, kalafiory czy kapusta) i może wykazywać silne właściwości przeciwnowotworowe.
Jedno z badań wykazało, że sulforafan zmniejszył rozmiar i liczbę komórek raka piersi nawet o 75% [1] W innym badaniu na stwierdzono, że leczenie myszy sulforafanem pomogło zabić komórki raka prostaty i zmniejszyło objętość guza o ponad 50% [2]. Co więcej, metaanaliza, która zawarła 35 badań wykazała, że spożywanie większej ilości warzyw krzyżowych było związane z niższym ryzykiem raka jelita grubego i okrężnicy [3].
Możemy zatem stwierdzić, że włączenie brokułów do kilku posiłków w tygodniu może przynieść pewne korzyści związane ze zmniejszeniem ryzyka wspomnianych typów nowotworów.
2. Orzechy
Badania wykazały, że jedzenie orzechów może być związane z niższym ryzykiem wystąpienia niektórych rodzajów raka. W jednym z badań obserwowano 30 708 uczestników przez okres do 30 lat i stwierdzono, że regularne jedzenie orzechów było związane ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia raka jelita grubego, trzustki i endometrium [4].
Inne badania wykazały, że konkretne rodzaje orzechów mogą być związane z niższym ryzykiem raka. Na przykład orzechy brazylijskie mają wysoką zawartość selenu, co może pomóc w ochronie przed rakiem płuc u osób u których stwierdzono niewystarczający poziom tego pierwiastka we krwi [5]. Co więcej jedno z badań na zwierzętach wykazało, że karmienie myszy orzechami włoskimi zmniejszyło tempo wzrostu komórek raka piersi o 80% i zredukowało liczbę guzów o 60% [6].
Wyniki te sugerują, że dodanie porcji orzechów do swojej diety każdego dnia może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka w przyszłości.
3. Oliwa z oliwek
Oliwa z oliwek jako podstawowy tłuszcz diety śródziemnomorskiej może wykazywać wiele korzyści zdrowotnych.
W jednej z prac przeglądowych, która przeanalizowała 19 badań wykazano, że osoby, u których spożycie oliwy z oliwek było na wysokim poziomie, miały niższe ryzyko zachorowania na raka piersi i raka układu pokarmowego niż osoby o najniższym spożyciu [7].
Z kolei w innym ciekawym badaniu naukowym przenalizowano wskaźniki zachorowań na raka w 28 krajach świata i stwierdzono, że obszary o wyższym spożyciu oliwy z oliwek miały obniżone wskaźniki zachorowań na raka jelita grubego [8].
Włączenie do codziennej diety oliwy z oliwek lub zamiana innych olejów w diecie na ten rodzaj tłuszczu to prosty sposób na wykorzystanie jej korzyści zdrowotnych. Możesz ją dodawać do sałatek i gotowanych warzyw lub użyć jej w marynatach do mięsa, ryb lub drobiu. Co więcej oliwa jest też odpowiednim tłuszczem do krótkiego smażenia, ze względu na wysoki punkt dymienia i dużą zawartość jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, chociaż ta metoda obróbki powinna znaleźć jedynie okazjonalne miejsce w zdrowej diecie [9,10].
4. Kurkuma
Kurkuma to przyprawa znana ze swoich prozdrowotnych właściwości. Kurkumina, czyli składnik aktywny zawarty w kurkumie jest substancją chemiczną o działaniu przeciwzapalnym, przeciwutleniającym, a nawet przeciwnowotworowym.
W jednym z badań sprawdzono wpływ kurkuminy na 44 pacjentów ze zmianami w okrężnicy, które mogły stać się rakowe. Po 30 dniach, 4 gramy kurkuminy dziennie spowodowały zmniejszenie liczby obecnych zmian o 40% [11].
Inne badanie wykazało, że kurkumina zmniejsza rozprzestrzenianie się komórek raka okrężnicy poprzez ukierunkowanie na specyficzny enzym związany ze wzrostem komórek nowotworowych [12]. Także wyniki jednego z badań in vitro sugerują potencjalne korzystne działanie kurkuminy w kontekście nowotworów głowy i szyi [13].
Kurkumina okazała się również skuteczna w spowalnianiu wzrostu komórek raka płuc, piersi i prostaty w innych badaniach in vitro [14-16].
Kurkumie przypisuje się także wiele innych korzystnych właściwości jak chociażby wspomaganie odporności. Warto urozmaicić swoją dietę w tą właśnie, aby dodać smaku potrawom, co więcej warto połącz ją z czarnym pieprzem, aby zwiększyć jej wchłanianie dzięki obecnej w pieprzu piperynie [17,18]
5. Siemię lniane
Bogate w błonnik, jak również zdrowe dla serca tłuszcze zawarte w siemieniu lnianym także mogą stanowić korzystny dodatek do zbilansowanej, zdrowej diety. W jednym z badań 32 kobiety z rakiem piersi otrzymywały codziennie babeczki z siemieniem lnianym lub placebo przez ponad miesiąc. Pod koniec badania, grupa z siemieniem lnianym miała obniżony poziom dwóch istotnych parametrów związanych ze wzrostem i rozwojem guza [19].
W innym badaniu dieta 161 mężczyzn ze zdiagnozowanym rakiem prostaty była wzbogacona siemieniem lnianym, które okazało się zmniejszać wzrost i rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych [20]. Siemię lniane ma wysoką zawartość błonnika, który w wielu badaniach wykazywał korzystny wpływ na obniżenie ryzyka raka jelita grubego [21].
Warto zatem włączyć jedną łyżkę (10g) mielonego siemienia lnianego do swojej codziennej diety każdego dnia np. mieszając je w smoothie, dodając do płatków śniadaniowych, jogurtu lub wypieków.
Bibliografia
- Li Y, Zhang T, Korkaya H, Liu S, Lee HF, Newman B, Yu Y, Clouthier SG, Schwartz SJ, Wicha MS, Sun D. Sulforaphane, a dietary component of broccoli/broccoli sprouts, inhibits breast cancer stem cells. Clin Cancer Res. 2010 May 1;16(9):2580-90. doi: 10.1158/1078-0432.CCR-09-2937. Epub 2010 Apr 13. PMID: 20388854; PMCID: PMC2862133.
- Singh AV, Xiao D, Lew KL, Dhir R, Singh SV. Sulforaphane induces caspase-mediated apoptosis in cultured PC-3 human prostate cancer cells and retards growth of PC-3 xenografts in vivo. Carcinogenesis. 2004 Jan;25(1):83-90. doi: 10.1093/carcin/bgg178. Epub 2003 Sep 26. PMID: 14514658.
- Wu QJ, Yang Y, Vogtmann E, Wang J, Han LH, Li HL, Xiang YB. Cruciferous vegetables intake and the risk of colorectal cancer: a meta-analysis of observational studies. Ann Oncol. 2013 Apr;24(4):1079-87. doi: 10.1093/annonc/mds601. Epub 2012 Dec 4. PMID: 23211939; PMCID: PMC3603442.
- Wu L, Wang Z, Zhu J, Murad AL, Prokop LJ, Murad MH. Nut consumption and risk of cancer and type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2015 Jul;73(7):409-25. doi: 10.1093/nutrit/nuv006. PMID: 26081452; PMCID: PMC4560032.
- Fritz H, Kennedy D, Fergusson D, Fernandes R, Cooley K, Seely A, Sagar S, Wong R, Seely D. Selenium and lung cancer: a systematic review and meta analysis. PLoS One. 2011;6(11):e26259. doi: 10.1371/journal.pone.0026259. Epub 2011 Nov 4. PMID: 22073154; PMCID: PMC3208545.
- Hardman WE. Walnuts have potential for cancer prevention and treatment in mice. J Nutr. 2014 Apr;144(4 Suppl):555S-560S. doi: 10.3945/jn.113.188466. Epub 2014 Feb 5. PMID: 24500939; PMCID: PMC3952627.
- Psaltopoulou T, Kosti RI, Haidopoulos D, Dimopoulos M, Panagiotakos DB. Olive oil intake is inversely related to cancer prevalence: a systematic review and a meta-analysis of 13,800 patients and 23,340 controls in 19 observational studies. Lipids Health Dis. 2011 Jul 30;10:127. doi: 10.1186/1476-511X-10-127. PMID: 21801436; PMCID: PMC3199852.
- Stoneham M, Goldacre M, Seagroatt V, Gill L. Olive oil, diet and colorectal cancer: an ecological study and a hypothesis. J Epidemiol Community Health. 2000 Oct;54(10):756-60. doi: 10.1136/jech.54.10.756. PMID: 10990479; PMCID: PMC1731571.
- Casal S, Malheiro R, Sendas A, Oliveira BP, Pereira JA. Olive oil stability under deep-frying conditions. Food Chem Toxicol. 2010 Oct;48(10):2972-9. doi: 10.1016/j.fct.2010.07.036. Epub 2010 Aug 3. PMID: 20678538.
- Li Y, Hruby A, Bernstein AM, Ley SH, Wang DD, Chiuve SE, Sampson L, Rexrode KM, Rimm EB, Willett WC, Hu FB. Saturated Fats Compared With Unsaturated Fats and Sources of Carbohydrates in Relation to Risk of Coronary Heart Disease: A Prospective Cohort Study. J Am Coll Cardiol. 2015 Oct 6;66(14):1538-1548. doi: 10.1016/j.jacc.2015.07.055. PMID: 26429077; PMCID: PMC4593072.
- Carroll RE, Benya RV, Turgeon DK, Vareed S, Neuman M, Rodriguez L, Kakarala M, Carpenter PM, McLaren C, Meyskens FL Jr, Brenner DE. Phase IIa clinical trial of curcumin for the prevention of colorectal neoplasia. Cancer Prev Res (Phila). 2011 Mar;4(3):354-64. doi: 10.1158/1940-6207.CAPR-10-0098. Erratum in: Cancer Prev Res (Phila). 2012 Dec;5(12):1407. Dosage error in article text. PMID: 21372035; PMCID: PMC4136551.
- Lim TG, Lee SY, Huang Z, Lim DY, Chen H, Jung SK, Bode AM, Lee KW, Dong Z. Curcumin suppresses proliferation of colon cancer cells by targeting CDK2. Cancer Prev Res (Phila). 2014 Apr;7(4):466-74. doi: 10.1158/1940-6207.CAPR-13-0387. Epub 2014 Feb 18. PMID: 24550143; PMCID: PMC3988585.
- Amin AR, Haque A, Rahman MA, Chen ZG, Khuri FR, Shin DM. Curcumin induces apoptosis of upper aerodigestive tract cancer cells by targeting multiple pathways. PLoS One. 2015 Apr 24;10(4):e0124218. doi: 10.1371/journal.pone.0124218. PMID: 25910231; PMCID: PMC4409383.
- Tsai JR, Liu PL, Chen YH, Chou SH, Cheng YJ, Hwang JJ, Chong IW. Curcumin Inhibits Non-Small Cell Lung Cancer Cells Metastasis through the Adiponectin/NF-κb/MMPs Signaling Pathway. PLoS One. 2015 Dec 10;10(12):e0144462. doi: 10.1371/journal.pone.0144462. PMID: 26656720; PMCID: PMC4675518.
- Hua WF, Fu YS, Liao YJ, Xia WJ, Chen YC, Zeng YX, Kung HF, Xie D. Curcumin induces down-regulation of EZH2 expression through the MAPK pathway in MDA-MB-435 human breast cancer cells. Eur J Pharmacol. 2010 Jul 10;637(1-3):16-21. doi: 10.1016/j.ejphar.2010.03.051. Epub 2010 Apr 10. PMID: 20385124.
- Dorai T, Cao YC, Dorai B, Buttyan R, Katz AE. Therapeutic potential of curcumin in human prostate cancer. III. Curcumin inhibits proliferation, induces apoptosis, and inhibits angiogenesis of LNCaP prostate cancer cells in vivo. Prostate. 2001 Jun 1;47(4):293-303. doi: 10.1002/pros.1074. PMID: 11398177.
- Kahkhaie KR, Mirhosseini A, Aliabadi A, Mohammadi A, Mousavi MJ, Haftcheshmeh SM, Sathyapalan T, Sahebkar A. Curcumin: a modulator of inflammatory signaling pathways in the immune system. Inflammopharmacology. 2019 Oct;27(5):885-900. doi: 10.1007/s10787-019-00607-3. Epub 2019 May 28. Erratum in: Inflammopharmacology. 2019 Aug 19;: PMID: 31140036.
- Deguchi A. Curcumin targets in inflammation and cancer. Endocr Metab Immune Disord Drug Targets. 2015;15(2):88-96. doi: 10.2174/1871530315666150316120458. PMID: 25772169.
- Thompson LU, Chen JM, Li T, Strasser-Weippl K, Goss PE. Dietary flaxseed alters tumor biological markers in postmenopausal breast cancer. Clin Cancer Res. 2005 May 15;11(10):3828-35. doi: 10.1158/1078-0432.CCR-04-2326. PMID: 15897583.
- Demark-Wahnefried W, Polascik TJ, George SL, Switzer BR, Madden JF, Ruffin MT 4th, Snyder DC, Owzar K, Hars V, Albala DM, Walther PJ, Robertson CN, Moul JW, Dunn BK, Brenner D, Minasian L, Stella P, Vollmer RT. Flaxseed supplementation (not dietary fat restriction) reduces prostate cancer proliferation rates in men presurgery. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2008 Dec;17(12):3577-87. doi: 10.1158/1055-9965.EPI-08-0008. PMID: 19064574; PMCID: PMC2703189.
- Yao Y, Suo T, Andersson R, Cao Y, Wang C, Lu J, Chui E. Dietary fibre for the prevention of recurrent colorectal adenomas and carcinomas. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jan 8;1(1):CD003430. doi: 10.1002/14651858.CD003430.pub2. PMID: 28064440; PMCID: PMC6465195.