Tabletki antykoncepcyjne

Jaka metoda antykoncepcji mi pasuje? Gdzie mogę otrzymać antykoncepcję? Która metoda jest najlepsza dla mnie? Co to jest antykoncepcja postkoitalna?

Jakiekolwiek pytania odnośnie wyboru i stosowania antykoncepcji przychodzą Ci do głowy ten przewodnik może Ci pomóc.

Celem jest udzielenie praktycznych informacji każdemu, kto chce wiedzieć więcej o antykoncepcji lub ma pytania odnośnie sposobu użycia czy też rozważa rozpoczęcie jej stosowania.

W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej jednej z najpopularniejszych metod antykoncepcyjnych, jaką jest doustna dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna, potocznie nazywana tabletkami antykoncepcyjnymi.

Doustna dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna

Doustna dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna, często nazywana po prostu tabletkami jest jedną z najpopularniejszych metod antykoncepcyjnych.  Swe działanie zawdzięcza hormonom podobnym do tych produkowanych w organizmie naturalnie. Te hormony to estrogen i progesteron. W związku z czym w swym składzie zawiera składową estrogenową, którą może stanowić etynyloestradiol, walerian estradiolu lub estradiol, oraz progestageny, czyli naturalne lub syntetyczne substancje swym działaniem podobne do progesteronu.

Do ciąży dochodzi wówczas kiedy komórka jajowa spotka się z plemnikiem, doustna antykoncepcja zapobiega temu poprzez uniemożliwienie tego spotkania a także przez zahamowanie owulacji.

Doustna tabletka antykoncepcyjna – w skrócie

• Przyjmowana prawidłowo daje 99% skuteczności w zapobieganiu ciąży, co oznacza, że mniej niż jedna kobieta na 100 przez rok stosowania zajdzie w ciążę.
• Standardowy schemat przyjmowania to 1 tabletka dziennie przez 21 dni z następową 7-dniową przerwą, w czasie której pojawia się krwawienie miesiączkowe. Po tych 7 dniach należy rozpocząć kolejne opakowanie.
• Istnieją schematy z krótszą lub bez przerwy celem uniknięcia niektórych działań niepożądanych
• Tabletkę należy przyjmować o tej samej godzinie. Ryzyko zajścia w ciążę pojawia się jeśli tego nie przestrzegasz, pominiesz tabletkę, będziesz miała wymioty czy biegunkę.
• Niektóre leki mogą zmniejszać efektywność działania tabletek antykoncepcyjnych. Omów ze swoim lekarzem czy nie bierzesz jednych z nich.
• Jeśli masz ciężkie i bolesne miesiączki, PMS lub endometriozę tabletki mogą pomóc.
• Drobne działania niepożądane jak zmiany nastroju, bóle głowy, nudności czy obrzęk piersi zwykle ustępują samoistnie w przeciągu kilku miesięcy.
• Nie ma żadnych dowodów aby antykoncepcja doustna wpływała na przyrost masy ciała.
• Istnieje bardzo niewielkie ryzyko poważnych działań niepożądanych jak zakrzepica krwi czy rak piersi.
• Dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna nie jest w skazana u kobiet po 35 roku życia, które palą papierosy.
• Tabletka antykoncepcyjna nie chroni przed transmisją chorób przenoszonych drogą płciową, pamiętaj o używaniu prezerwatyw.
• Istnieją przypuszczenia o wpływie tabletek na występowanie depresji lecz brak na to ewidentnych dowodów.

Jak działają dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne?

• Tabletki hamują owulację czyli uwalnianie komórki jajnikowej z jajnika.
• Zmieniają śluz szyjkowy zapobiegając przejściu plemników do komórki jajowej.
• Powodują zmniejszenie grubości błony śluzowej macicy uniemożliwiając zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej.

Jak przyjmować tabletki monofazowe w schemacie 21+7?

To najczęstszy schemat przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych. Każda tabletka ma taką samą ilość hormonów. Jedna tabletka dziennie jest przyjmowana przez 21 dni o stałej porze z następową 7-dniową przerwą w przyjmowaniu tabletek. Niektóre opakowania zawierają już tabletki placebo, czyli pozbawione substancji czynnej, które należy przyjmować zamiast przerwy.

Jak przyjmować tabletki fazowe w schemacie 21+7?

Opakowanie zawiera 2 lub 3 sekcje tabletek, z których każda zawiera inne ilości hormonów. Jedna tabletka dziennie jest przyjmowana przez 21 dni o stałej porze z następową 7-dniową przerwą w przyjmowaniu tabletek. Zachowanie kolejności przyjmowania tabletek jest bardzo istotne!

Jak rozpocząć przyjmowanie tabletek?

Tabletki można w zasadzie rozpocząć przyjmować od każdego dnia cyklu, lecz czasem może to wymagać dodatkowego zabezpieczenia w zależności od dnia rozpoczęcia.

Rozpoczęcie od 1-szego dnia cyklu

Jeśli rozpoczniesz przyjmowanie tabletek od pierwszego dnia cyklu, czyli pierwszego dnia miesiączki, będą Cię chronić przed zajściem w ciążę już od pierwszej tabletki. Nie ma  potrzeby stosować wówczas dodatkowych metod antykoncepcyjnych.

Rozpoczęcie do 5-tego dnia cyklu

Jeśli rozpoczniesz przyjmowanie tabletek do 5 dnia cyklu również będziesz chroniona przed zajściem w ciążę już od pierwszej tabletki. Nie ma  potrzeby stosować wówczas dodatkowych metod antykoncepcyjnych.

Rozpoczęcie po 5-tym dniu cyklu

Jeśli rozpoczniesz przyjmowanie tabletek po 5 dnia cyklu, nie będą dawały gwarancji zabezpieczenia przed zajściem w ciążę już od pierwszej tabletki. Należy stosować wówczas dodatkowe zabezpieczenie przez co najmniej 7 dni.

Jeśli zaczniesz przyjmować tabletki po 5-tym dniu cyklu upewnij się, że nie zajdziesz w ciążę. Jeśli jednak masz wątpliwości zrób test ciążowy 3 tygodnie po niezabezpieczonym stosunku.

Co zrobić, gdy pominiesz tabletkę?

Jeśli pominiesz tabletkę lub tabletki zabezpieczenie przed zajściem w ciążę może być mniej efektywne. Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę zależy od tego kiedy pominiesz tabletkę i ile ich pominiesz.

Co jeśli pominiesz jedną tabletkę?

Jeśli pominiesz jedną tabletkę lub rozpoczniesz przyjmowanie dzień później nadal jesteś zabezpieczona przed zajściem w ciążę. Należy wówczas:

• Wziąć pominiętą tabletkę jak najszybciej, nawet jeśli to oznacza przyjęcie dwóch tabletek naraz.
• Przypilnować, aby resztę tabletek przyjąć regularnie
• Zrobić 7-dniową przerwę wg schematu
• Nie będziesz potrzebowała stosować dodatkowego zabezpieczenia

Co jeśli pominiesz 2 lub więcej tabletek?

Jeśli pominiesz 2 tabletki lub rozpoczniesz przyjmować opakowanie dwa dni później działanie tabletek zostanie zmniejszone.

Jeśli pominiesz 2 tabletki w 1 lub 2 tygodniu lub rozpoczniesz przyjmować opakowanie dwa dni później

• Przyjmij 2 tabletki przez dwa dni
• Przypilnować, aby resztę tabletek przyjąć regularnie
• Używaj dodatkowego zabezpieczenia przez 7 dni
• Zrobić 7-dniową przerwę wg schematu

Jeśli pominiesz 2 tabletki w 3 tygodniu lub pominiesz więcej niż 3 tabletki:

• Rozpocznij nowe opakowanie
• Używaj dodatkowego zabezpieczenia przez 7 dni

Jeśli pominęłaś 2 lub więcej tabletek w pierwszym tygodniu i odbyłaś niezabezpieczony stosunek w ciągu ostatnich 7 dni możesz potrzebować tabletki „dzień po”.

Wymioty i biegunka

Jeśli zwymiotowałaś w przeciągu 3 godzin od przyjęcia tabletki mogła nie wchłonąć się w przewodzie pokarmowym. Używaj dodatkowych form antykoncepcji, dopóki nie przyjmiesz 7 tabletek pod rząd bez wymiotów.

Ostra biegunka (6-8 luźnych stolców w ciągu 24 h) również może wpłynąć na prawidłowe funkcjonowanie tabletek antykoncepcyjnych.

• Kontynuuj przyjmowanie tabletek z opakowania
• Używaj dodatkowego zabezpieczenia przez cały czas trwania dolegliwości oraz 2 dni po wyzdrowieniu.

Kto nie może zażywać dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej?

Jeśli nie palisz i nie masz żadnych schorzeń możesz przyjmować tabletki aż do menopauzy.

Jednakże tabletki nie są właściwym rozwiązaniem dla każdej z was.

Ta forma antykoncepcji nie jest dla Ciebie, jeśli:

• Jesteś w ciąży
• Palisz i masz 35 lat lub więcej
• Rzuciłaś palenie w czasie krótszym niż rok i masz 35 lat lub więcej
• Jesteś otyła
• Bierzesz inne leki

Tabletki są przeciwwskazane u Ciebie również, jeśli masz lub miałaś:

• Zakrzepicę żył, np. Kończyn dolnych
• Udar lub inne choroby, które atakują naczynia
• Ktokolwiek w Twojej bliskiej rodzinie miał zakrzepicę poniżej 45 roku życia
• Choroby serca z nadciśnieniem włącznie
• Migreny z aurą
• Raka piersi
• Choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego
• Cukrzycę z powikłaniami lub trwającą dłużej niż 20 lat

Po porodzie

Jeśli jesteś po porodzie i nie karmisz piersią możesz rozpocząć przyjmowanie doustnej tabletki dwuskładnikowej 21 dnia po porodzie, po konsultacji z lekarzem. Wówczas zapobiega ona przed zajściem w ciążę. Jeśli rozpocznij przyjmować tabletki później niż 21 dni po porodzie pamiętaj o dodatkowym zabezpieczeniu przez co najmniej 7 dni.

Po poronieniu

Jeśli poroniłaś możesz rozpocząć przyjmowanie tabletek 5 dnia od poronienia, aby już od pierwszej tabletki uzyskać zabezpieczenie przed ciążą. Jeśli rozpoczniesz przyjmowanie tabletek później niż 5 dnia pamiętaj o dodatkowym zabezpieczeniu przez kolejne 7 dni.

Korzyści z przyjmowania dwuskładnikowej antykoncepcji doustnej

• Nie przeszkadza w odbywaniu stosunku
• Sprawia, że miesiączki stają się regularne, bardziej skąpe i mniej bolesne
• Zmniejsza ryzyko raka jajnika, trzonu macicy i jelita grubego
• Zmniejsza objawy PMS
• Niektóre środki wykorzystywane są do walki z trądzikiem
• Chroni przed zapaleniem miednicy mniejszej
• Może zmniejszać ryzyko występowania włókniaków, torbieli jajnika i nienowotworowych chorób piersi

Wady dwuskładnikowej doustnej tabletki antykoncepcyjnej

• Może powodować przejściowe skutki uboczne w postaci bólu głowy, nudności, zmiany nastroju, obrzmienia piersi – jeśli objawy te nie ustępują w przeciągu kilku miesięcy należy zmienić tabletki
• Może wpływać na wzrost ciśnienia tętniczego krwi
• Nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową
• plamienie, krwawienie międzymiesiączkowe jest dość częste w trakcie pierwszych kilku miesięcy przyjmowania tabletek
• Powoduje wzrost ryzyka poważnych schorzeń takich jak zakrzepica krwi czy rak piersi

Powikłania zakrzepowe

Estrogeny zawarte w dwuskładnikowej tabletce antykoncepcyjnej mogą przyczyniać się do powstawania zakrzepicy naczyń. Rozwijająca się zakrzepica może doprowadzić do:

• Zakrzepica kończyn dolnych
• Zatorowość płucna
• Udar mózgu
• Zawał serca

Ryzyko zakrzepicy jest bardzo niskie, ale Twój lekarz powinien sprawdzić czy nie znajdujesz się w grupie ryzyka zanim zostaną Ci przepisane tabletki antykoncepcyjne.

Rak

Tabletki dwuskładnikowe powodują wzrost ryzyka raka piersi i szyjki macicy. Zmniejszają jednak ryzyko powstania raka jajnika, trzonu macicy i jelita grubego. Jednakże 10 lat po zaprzestaniu przyjmowania tabletek ryzyko powstania raka piersi i szyjki macicy wraca do normy.

Gdzie możesz dostać tabletki antykoncepcyjne?

W celu otrzymania recepty na tabletki antykoncepcyjne, zapraszamy do umówienia się na wizytę stacjonarną lub teleporadę z naszymi ginekologami:

lek. spec. Paulina Pająk